رأی شماره 724 الی 759 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری
رأی شماره 724 الی 759 هیأت عمومی دیوان عدالت اداری با موضوع ابطال مصوبات تعدادی از شوراهای اسلامی شهرهای کشور در وضع عوارض کسب و پیشه برای فعالیت بانکها
تاریخ دادنامه: 11/10/1391 شماره دادنامه: 724 الی 759
کلاسه پرونده: 89/754، 739، 630، 752، 844 ـ 90/1348، 1057، 1003، 910، 839، 801، 457، 346، 173، 128، 119، 110، 43، 573، 913، 957 ـ 91/1146، 1145، 1144، 1143، 1142، 1141، 1140، 1139، 1138، 1137، 1136، 1088، 1074، 844، 346
شاکیان: بانکهای ملی، ملت، کشاورزی، اقتصاد نوین، تجارت، پارسیان، صادرات، انصار، سپه، سینا
موضوع شکایت و خواسته: ابطال مصوبات تعدادی از شوراهای اسلامی شهرهای کشور در وضع عوارض کسب و پیشه برای فعالیت بانکها
گردش کار: شکات به موجب دادخواستهای جداگانه ابطال مصوبات تعدادی از شوراهای اسلامی شهرهای کشور در قسمت وضع عوارض کسب و پیشه برای فعالیت بانکها را خواستار شدهاند که مشخصات هر پرونده به قرار زیر است:
ردیف
|
کلاسه پرونده
|
نام شاکی
|
طرف شکایت
|
موضوع شکایت
|
مشخصات مصوبه مورد شکایت
|
1
|
89/630
|
بانک ملی
|
شورای اسلامی شهر قزوین
|
اعتراض به وضع عوارض کسب و پیشه برای فعالیت بانکها
|
مصوبه 310 ـ 8/11/1387
|
2
|
89/739
|
مدیریت شعب بانک ملت استان گیلان
|
شورای اسلامی
شهر رشت
|
""""
|
مصوبات سالهای 1387 و 1386
|
3
|
89/752، 754 ـ 90/43، 128
|
بانکهای ملی ـ کشاورزی اقتصاد نوین
|
شورای اسلامی
شهر تهران
|
""""
|
مصوبه هشتاد و ششمین جلسه مورخ 14/11/1386
|
4
|
89/844
|
بانک ملی
|
شورای اسلامی شهر قم
|
""""
|
بندهای 8 و 24 مصوبه 6239/ش/ق ـ 14/11/1387
|
5
|
90/110
|
بانک تجارت
|
شورای اسلامی شهر تهران
|
""""
|
تبصره ذیل ماده 1 آیین نامه دریافت کسب و پیشه موضوع مصوبه 3525/372/160 ـ 9/7/1367 و مصوبه هفتادو ششمین جلسه مورخ 14/11/1386
|
6
|
90/119
|
بانک ملی
|
شورای اسلامی
شهر کبودرآهنگ
|
""""
|
بندهای 1/25 و 2/25 تعرفه عوارض محلی سال 1388
|
7
|
90/173
|
بانک پارسیان
|
شورای اسلامی شهر اهواز
|
""""
|
مصوبه 7 ـ 3/11/1383
|
8
|
90/346
|
بانک پارسیان
|
شورای اسلامی شهر تهران
|
""""
|
مصوبه 10/124/83/2 ـ 29/10/1383
|
9
|
90/457
|
بانک ملی
|
شورای اسلامی شهر اراک
|
""""
|
بند 21 مصوبه 14/11/1389
|
10
|
90/573
|
بانک صادرات لرستان
|
شورای اسلامی شهر بروجرد
|
""""
|
ماده 48 تعرفه عوارض محلی
|
11
|
90/801
|
بانک ملی
|
شورای اسلامی شهر گراش
|
""""
|
بند 5 مصوبه 265 ـ 25/5/1389
|
12
|
89/839
|
بانک ملی
|
شورای اسلامی شهر بمپور
|
""""
|
ماده 35 تعرفه عوارض سال 1389
|
13
|
90/910 ـ 957 91/844
|
بانکهای پارسیان، مدیریت بانک سپه قزوین
|
شورای اسلامی شهر قزوین
|
""""
|
مصوبه 310 ـ 8/11/1387
|
14
|
90/913
|
بانک تجارت
|
شورای اسلامی شهر فسا
|
""""
|
مصوبه 219/14/11/1388
|
15
|
90/1003
|
بانک ملی
|
شورای اسلامی شهر فامنین
|
""""
|
ردیف 340 تعرفه عوارض صنفی سال 1389
|
16
|
90/1057 ـ 91/1074
|
بانکهای ملی ، سینا
|
شورای اسلامی شهر شیراز
|
""""
|
مصوبه 14731/ش ـ 5/10/1384
|
17
|
90/1348
|
بانک ملی
|
شورای اسلامی شهر سامن
|
""""
|
مصوبه 429/1 ـ 9/11/1389
|
18
|
91/346
|
بانک انصار مشهد
|
شورای اسلامی شهر مشهد
|
""""
|
مصوبه6095/2/ش18/12/1384
|
19
|
91/1088
|
بانک صادرات
|
شورای اسلامی
شهر تهران
|
""""
|
تبصره 3 مصوبه 1796/162/160 ـ 14/9/1379 و مصوبه 16599/445/160 ـ 8/11/1382 و بند 2 مصوبه 21031/69/160 ـ 1/11/1383 و مصوبه هفتادو ششمین جلسه مورخ 14/11/1386
|
20
|
91/1136
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر کاخک
|
""""
|
بند 2 چهل و ششمین صورتجلسه 27/11/1387
|
21
|
91/1137
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر نقاب جوین
|
""""
|
مصوبه جلسه 26 ـ 27/10/1388
|
22
|
91/1138
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر بردسکن
|
""""
|
مصوبه 1259 ـ 17/9/1389
|
23
|
91/1139
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر خواف
|
""""
|
مصوبات 36 ـ 25/9/1386 و 222 سال 1391
|
24
|
91/1140
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر گناباد
|
""""
|
بند یک مصوبه 30/2/1391
|
25
|
91/1141
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر فیضآباد
|
""""
|
بند یک صورتجلسه 7/11/1388
|
26
|
91/1142
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر نیشابور
|
""""
|
مصوبه 1939 ـ 11/10/1387
|
27
|
91/1143
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر جغتای
|
""""
|
مصوبه 23/10/1388
|
28
|
91/1144
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر تربتجام
|
""""
|
مصوبه 59 ـ 18/8/1383
|
29
|
91/1145
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر تربتحیدریه
|
""""
|
مصوبه 8/10/1388
|
30
|
91/1146
|
مدیریت بانک سپه استان خراسان رضوی
|
شورای اسلامی
شهر کاشمر
|
""""
|
مصوبه جلسه 137 ـ 24/9/1388
|
خلاصه دلایل شاکیان به قرار زیر است:
1ـ به دلالت بند ب ماده 30 قانون نحوه وصول برخی از درآمدهای دولت و مصرف آن در موارد معین مصوب سال 1373، وضع عوارض برای مؤسسات دولتی منوط به تصویب شورای اقتصاد است که در هیچ یک از مصوبات شورای شهر این امر ملاحظه نمیگردد.
2ـ مفهوم و منطوق مواد 1و 5 قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم اقتصادی و چگونگی برقراری وصول عوارض موسوم به قانون تجمیع عوارض، بیانگر اختیارات شورای اسلامی شهر در وضع و برقراری عوارض خارج از مقررات قانونی نسبت به بانکها نمیباشد و ایضاً اختیارات مندرج در بند 16 ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شورای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375 نیز منوط به رعایت سایر شرایط و مقررات قانونی است.
3ـ در ماده 52 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387، مقرر شده است که:
«از تاریخ لازمالاجراشدن این قانون، قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولیدکنندگان کالا، ارائهدهندگان خدمات و کالای وارداتی مصوب سال 1381 و اصلاحیه بعدی آن و سایر قوانین و مقررات خاص وعام مغایر مربوط به دریافت هرگونه مالیات غیرمستقیم و عوارض بر واردات و تولید کالا و ارائه خدمات لغو گردیده و برقراری و دریافت هرگونه مالیات غیرمستقیم و عوارض دیگر از تولیدکنندگان و واردکنندگان کالا و ارائهدهندگان خدمات ممنوع میباشد. حکم این ماده شامل قوانین و مقررات مغایری که شمول قانون و مقررات عمومی به آنها مستلزم ذکر نام یا تصریح نام آن است، نیز میباشد.»
لذا وضع و وصول هرگونه عوارض طبق این قانون ممنوع و شوراهای اسلامی شهر مکلف به رعایت قوانین و مقررات عمومی کشور بوده و مجاز به وضع عوارض مربوطه نمیباشد.
4ـ ضمناً آراء هیأت عـمومی به شـماره دادنامههای 344 ـ 30/4/1388 و 2 ـ 16/1/1389 در همین خصوص صادر شده است.
در پاسخ به شکایات مذکور تعدادی از شوراهای اسلامی طرف شکایت به موجب لوایحی به خلاصه چنین توضیح داده اند که:
حسب مندرجات بند 16 ماده 71 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شورای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب 1/3/1375 و اصلاحات بعدی آن «تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن» در صلاحیت شورای اسلامی شهر است.
همچنین بر مبنای تبصره یک ذیل ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387، وضع عوارض محلی که تکلیف آنها در این قانون مشخص نشده بر عهده شورای اسلامی شهر و بخش است. همچنین در زمان تصویب مصوبه مورد بحث، بر مبنای مفهوم مخالف ماده 5 قانون اصلاح موادی از قانون برنامه سوم توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران و چگونگی برقراری و وصول عوارض و سایر وجوه از تولیدکنندگان کالا، ارائهدهندگان خدمات و کالاهای وارداتی مصوب 22/10/1381 و منطوق تبصره یک آن که بهترین دلیل بر وجود این مفهوم مخالف میباشد، وضع عوارض برای عناوینی که در ماده4 این قانون تکلیف آن روشن نگردیده بود به عهده شورای اسلامی شهر قرار داده شده بود. بند ب ماده یک و ماده 16 آییننامه اجرایی قانون موسوم به تجمیع عوارض مصوب 28/12/1381 هیأت وزیران نیز به وضوح مؤید پیشبینی صلاحیت شوراهای اسلامی شهرها در وضع این گونه عوارض میباشد. علاوه بر اینها، شوراهای اسلامی زمانی نمیتوانند برای شعب بانکها وضع عوارض محلی نمایند که قانونگذار برای فعالیت آنها عوارض محلی یا ملی پیشبینی نموده باشد. در غیر این صورت مجاز به وضع عوارض محلی میباشند.
هیأت عمومی دیوان عدالت اداری در تاریخ یاد شده با حضور رؤسا، مستشاران و دادرسان شعب دیوان تشکیل شد. پس از بحث و بررسی، با اکثریت آراء به شرح آینده به صدور رأی مبادرت می کند.
رأی هیأت عمومی
مطابق بند 16 از ماده 76 قانون تشکیلات، وظایف و انتخابات شوراهای اسلامی کشور و انتخاب شهرداران مصوب سال 1375، تصویب لوایح برقراری یا لغو عوارض شهر و همچنین تغییر نوع و میزان آن از جمله وظایف شوراهای اسلامی شهرها است و حکم مقرر در تبصره ماده 50 قانون مالیات بر ارزش افزوده مصوب سال 1387 دلالت بر آن دارد که شوراهای اسلامی شهر برای تصویب عوارض محلی صلاحیت دارند. با عنایت به مقررات فوقالذکر و این که حوزه فعالیت بانکها غیرمحلی و کشوری است، مصوبات شوراهای اسلامی شهرها به شرح مندرج در گردش کار خلاف قانون و خارج از حدود اختیارات شوراهای اسلامی تشخیص و به استناد بند 1 ماده 19 و ماده 42 قانون دیوان عدالت اداری ابطال میشود .رئیس هیأت عمومی دیوان عدالت اداری ـ محمدجعفر منتظری
دیدگاه خودتان را ارسال کنید