آیا در تحقق سرقت، قصد تملک مال مسروقه نیز شرط است؟ مثلاً فردی اتومبیل دیگری را برباید و آن را در دره سرازیر کند یا آتش بزند، نه این که آن را تحت مالکیت خود در آورد در این موارد آیا سرقت محقق شده است؟
استفتائات قضایی: بررسی جرم سرقت
مبحث : سرقت
گفتار اول: شرایط تحقق سرقت
سؤال
آیا در تحقق سرقت، قصد تملک مال مسروقه نیز شرط است؟ مثلاً فردی اتومبیل دیگری را برباید و آن را در دره سرازیر کند یا آتش بزند، نه این که آن را تحت مالکیت خود در آورد. در این موارد آیا سرقت محقق شده است؟
پاسخ
در سرقت، قصد تملک مال مسروقه معتبر نیست و ملاک معتبر در سرقت ارتفاع شبهه حکمی و موضوعی است (یعنی بداند کاری را که انجام می دهد سرقت است و بداند سرقت هم جایز نیست) و الله العالم. 23/4/1380
حکم سرقت اموال منزل توسط اعضای خانواده، میهمان و اجیر
سؤال
اگر زوج، زوجه، فرزند، مهمان، اجیر و ... اموالی را از منزل سرقت کنند که برای دیگران حرز محسوب می شود، چه حکمی دارد؟ آیا سرقت، حدی محسوب می شود؟
پاسخ
اگر به گونه ای است که از انظار افراد مذکور مخفی نبوده، و یا در جایی که قفل روی آن بوده، نباشد حد سرقت جاری نیست. 5/5/1381
گفتار دوم: اجرای حد سرقت
کیفیت قطع پا در سرقت مستوجب حد
سؤال
با عنایت به اینکه در مرتبه دوم سرقت حدی مجازات آن قطع پای چپ سارق از پائین برآمدگی است به نحوی که نصف قدم و مقداری از محل مسح باقی باشد آیا مراد قطع پنج انگشت پای چپ است یا انگشت شصت باقی بماند؟
پاسخ
ظاهر این است که با قطع مزبور تمام انگشتان جدا می شود، بلکه صاحب جواهر فرموده اند بین عامه و خاصه قولی نیست که چهار انگشت قطع شود و ابهام باقی بماند.
حکم بی حس کردن عضو قبل از اجرای حد سرقت
سؤال
در زمان اجرای حد الهی قطع ید نسبت به سارق، شخص محکوم تقاضا می کند برای کاهش درد قبل از اجرا از مواد بی حس کننده استفاده شود و یا اینکه توسط طبیب بی هوش شده و بعد حد قطع ید اجرا گردد تا درد را احساس نکند، نظر به اینکه معلوم نیست منظور شارع تنها قطع ید است و یا احساس تألم و درد نیز باید با آن همراه باشد تقاضای سارق را می توان پذیرفت یا خیر؟
پاسخ
در فرض مرقوم اختیار با حاکم است و پذیرفتن تقاضای او مانع ندارد.
گفتار سوم: مصادیق سرقت
مجازات سرقت منافع عین موقوفه
سؤال
الف. آیا سرقت منافع عینی اموال موقوفه مانند سرقت مال موقوفه است که بر آن حد جاری نمی شود؟ (مثلاً ربودن میوه های باغی که موقوفه است).
ب. یک ماه تمام است که خواهری از شوهرش برادر خود را شیر می دهد. حکم شرعی چیست؟
ج. آیا حکم زنا با محارم نسبی (که حد قتل است) شامل نسب غیر شرعی مانند ولدالزنا نیز می گردد؟ به دیگر بیان آیا حکم قتل درباره زنای ولدالزنا با مادر خود و سایر محارم نسبی نیز جاری خواهد شد؟
پاسخ
الف. سرقت منافع اموال موقوفه، در حکم سرقت عین موقوفه است.
ب. اشکال ندارد.
ج. فرقی ندارد. 30/2/1381
مجازات سرقت اطلاعات و برنامه های رمزدار کامپیوتری
سؤال
اخیرا با آمدن شبکه های کامپیوتری، سرقت اطلاعات و برنامه های کامپیوتری رایج شده است، آیا سرقت اطلاعات کددار و سری و رمزی از شبکه های کامپیوتری و استفاده از آنها بدون رضایت صاحبان آنها شرعاً چه حکمی دارد؟
پاسخ
بدون اذن صاحبان برنامه های کامپیوتری احتیاطاً از آنها استفاده نکنند. 29/1/1378
مجازات سرقت عکس و فیلم خانوادگی (دارای ارزش معنوی)
سؤال
الف. اگر کسی چیزی را برباید که مال نباشد ولی دارای ارزش فراوان برای صاحب آن باشد، آیا سرقت محسوب می گردد؟
ب. آیا ربودن فیلم، تصویر و عکس های خانوادگی (که برای اعضاء خانواده دارای ارزش زیادی است ولی برای دیگران بی ارزش می باشد) یا چیزهایی که از نظر صاحب آنها دارای ارزش ولو معنوی هستند، یا سهام شرکت ها، چک، اوراق بهادار، کوپن، اسناد مالکیت، و این قبیل اشیا سرقت محسوب می شود؟
ج. آیا ربایش اعضاء بدن انسان مخصوصاً زمانی که در بانک ها مخصوص نگهداری می شود (مانند بانک چشم، بانک کلیه، بانک خون و ...) که ارزش مالی فراوانی دارند، سرقت به حساب می آید؟
د. به طور کلی آیا تنها مال موضوع سرقت می باشد یا موضوع سرقت، شیء می باشد؟
پاسخ
ربودن هر چیزی که ملک دیگری محسوب می شود، حرام است. 20/5/1381
گفتار چهارم: احکام سرقت
حکم تقاص در سرقت
سؤال
الف. سارقی بعد از سرقت اشیایی از خود جا می گذارد. آیا مسروق منه می تواند تقاصّاً آن اموال را تملک نماید؟
ب. در فرض فوق اگر جواب مثبت است آیا می تواند بیش از مال ربوده شده را بردارد؟ اگر نمی تواند مازاد را ردّمظالم بدهد؟
پاسخ
الف. می تواند مالی را که از او برده اند، تقاص نماید.
ب. بیش از مال ربوده شده جایز نیست و مازاد آن، در صورتی که از شناختن صاحبش و یا دسترسی به وی مأیوس شود، حکم مجهول المالک را دارد. 2/4/1382
نحوۀ استرداد مال مسروقه
سؤال
سارقی به سرقت اعتراف نموده است ولی دسترسی به اصل مال ندارد آیا باید قیمت آن را به صورت یوم الاداء پرداخت نماید یا قیمت زمان سرقت؟
پاسخ
احوط آن است که در ترقی قیمت مصالحه کنند.
نحوۀ جبران خسارات اموال سرقتی
سؤال
نظر به این که گاهی اموال نیروهای مسلح مورد سرقت یا در اثر سهل انگاری مورد خسارت قرار می گیرند و احیانا از زمان تشکیل پرونده تا صدور حکم ممکن است مدتی طول بکشد و عین مال نیز تلف شده یا مثل بعضی از ادوات نظامی تحصیل مثل و جایگزین نمودن آن غیر ممکن یا مشکل است بیان فرمائید: آیا قیمت یوم الادای ملاک است یا یوم التلف یا (علی القیم) و اگر قیمت یوم الاداء بر ذمه تالف یا سارق باشد گاهی قیمت یوم الاداء نیز گاهی در اثر قصور یا تقصیر یگان مربوطه است که دیرتر نسبت به تشکیل پرونده اقدام می نمایند و گاهی در اثر قصور یا تقصیر مقامات قضائی است که صدور حکم را به تأخیر می اندازند در صور فوق حکم مسأله فرق می کند یا خیر؟ آیا یگان مربوطه یا مقام قضائی نیز ضامن هستند؟
پاسخ
گرچه در ضمانات بعید نیست معیار قیمت یوم التلف باشد لکن احتیاط در فرض اختلاف قیمت آن با یوم الاداء و بین دو زمان مزبور تصالح است.
مجازات خرید اموال مسروقه
سؤال
در قوانین مدونه رایج، خرید مال مسروقه جرم است با توجه به اینکه در مبادلات رایج عادی فعلی فاکتور فروش و غیره خاصه در معاملات اجناس عادی معمول نیست در این طور موارد آیا به نظر حضرتعالی می توان خریدار اموال مسروقه را محکوم نمود یا خیر؟
پاسخ
اگر علم به مسروقه بودن آن نداشته و از ذی الید خریده، جرمی نکرده است.
حکم حمل و نقل، نگهداری، افناء، خرید و فروش اموال مسروقه (با علم به مسروقه بودن آن) جرم است؟ آیا اگر این امور توسط خود سارق انجام شده باشد، جرم جداگانه ای دارد؟
پاسخ
هرگونه تصرفی در مال مسروقه حرام است مگر تصرفی که برای بازگرداندن آن به مالک و خلع ید سارق انجام می گیرد 23/2/1382
دیدگاه خودتان را ارسال کنید